ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI MÔ TIẾT

1. Định nghĩa mô tiết

Mô tiết là một trong sáu loại mô thực vật dựa theo chức phận sinh lý

Mô tiết cấu tạo bởi những tế bào sống, có vách bằng cellulose tiết ra những chất được coi là cặn bã của cây như tinh dầu, nhựa, gôm, tanin, v.v… Thường các chất này không được thải ra ngoài và sẽ đọng lại trong cây.

Tùy theo loài khác nhau mà mô tiết tiết ra các chất tiết khác nhau. Có thể là các chất vô cơ như calci oxalat, calci carbonat; chất hữu cơ như acid hữu cơ, chất nhày (Sâm bố chính – Abelmoschus sagittifolius Kurz.), chất gôm (Bưởi – Citrus grandis (L.) Osbeck, Đào – Prunus persica Batsch.), tanin (Hoa hồng – Rosa chinensis Jacq.), tinh dầu (Tràm – Melaleuca leucadendra L., Bạc hà – Mentha arvensis L.), nhựa (Trám trắng — Canarium album Raeusch., Thông – Pinus spp., Sau sau — Liquidambar formosana Hance), alcaloid, glucosid v.v…

2. Phân loại

Mô tiết được phân thành bốn loại sau:

2.1. Biểu bì tiết

Biểu bì tiết là các tế bào biểu bì tiết ra tinh dầu thơm (Ví dụ: cánh Hoa hồng – Rosa chinensis Jacq., hoa Nhài – Jasminum sambac (L.) Ait.), hoặc chúng tập trung thành các tuyến thơm (hoa Lan thuộc họ Lan — Orchidaceae).

Các tuyến mật tiết ra mật hoa cũng thuộc về loại này và có vai trò lôi cuốn sâu bọ. Ngoài các tuyến mật đặt trong đĩa tuyến mật hay trong các cựa của hoa, các cây còn có những tuyến mật ngoài hoa; trên mặt là của một số cây họ Thầu dầu (Euphorbiaceae), ở kẽ các vết khía của lá Trẩu (Vernicia montana. Lour.), ở đầu ngọn cuống lá của một số cây họ Thầu dầu, ví dụ: trên cuống lá cây Xương rắn (Euphorbia milii Ch. des Moulins.).

2.2. Lông tiết

Lông tiết rất quan trọng đối với ngành dược để cất tinh dầu hoặc để nhận diện các dược liệu.

Mỗi lông tiết gồm có một chân và một đầu, trong đó chân và đầu có thể là đơn bào hoặc đa bào. Do đó, ta có các kiểu lông: chân đa bào, đầu đa bào; chân đa bào, đầu đơn bào; chân đơn bào, đầu đa bào, v.v…

Ví dụ: Lông tiết của các cây họ Bạc hà (Lamiaceae) như cây Bạc hà (Mentha arvensis L.) có đầu cấu tạo bởi 4 – 8 tế bào xếp trên cùng một mặt phẳng; lông tiết của một số cây họ Cúc (Asteraceae) có đầu cấu tạo bởi hai dãy tế bào chồng lên nhau.

Một số loại lông tiết đa bào

2.3. Tế bào tiết

Tế bào tiết là những tế bào riêng lẻ ở rải rác trong mô mềm, đựng những chất do chính tế bào đó tiết ra.

2.4. Túi tiết và ống tiết

Túi tiết và ống tiết là những lỗ hổng hình cầu (túi) hay hình trụ (ống) bao bọc bởi các tế bào tiết và đựng những chất do các tế bào đó tiết ra.

2.5. Ống nhựa mủ

Ống nhựa mủ là những ống dài hẹp, chứa bên trong chất lỏng màu trắng như sữa gọi là nhựa mủ.

Copy vui lòng ghi nguồn duoclieu.edu.vn